Pir Sultan Abdal Kimdir?
Gerçek adı Haydar olan Pir Sultan Abdal’ın doğum tarihi bilinmemektedir. Doğum yerinin ise Sivas olduğu bilinmektedir. Sivas’ın Banaz köyünde yaşamıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı’ya karşı çıkan Alevi ayaklanmalarına liderlik ettiği sebebi ile 73 isyancısı ile birlikte Sivas Valisi Deli Hızır Paşa tarafından asılmıştır. Pir Sultan Abdal’ın ölüm tarihi kesin olarak bilinmemekte olup 1547 – 1551 ya da 1587 – 1590 yıllarında öldüğü düşünülmektedir.
Pir Sultan Abdal’ın Edebi Kişiliği Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Pir Sultan Abdal’ın yazmış olduğu şiirler genellikle; Allah, peygamber, Ehlî-i Beyt gibi konularda üretilmiştir. Pir Sultan Abdal’ın edebi kişiliği, engin tasavvuf bilgisi ile harmanlanmış ve bunun sonucunda başarılı tasavvufi ürünler ortaya çıkmıştır.
Pir Sultan Abdal, yazdığı nefeslerde Alevi – Bektaşi geleneğinde çokça işlenen On İki İmam, Hz. Ali ve Hüseyin içeriklerine yer vermiştir. Şiirlerinde Şii ve Batini inanışları kanaşmıştır. Vahdet-i Vücut anlayışına çokça yer vermiştir. Pir Sultan Abdal’ın edebi kişiliğindeki en önemli özellik şiirlerini saz eşliğinde söylemesidir. Alevi olması nedeni ile şiirlerinde Hakk – Muhammed – Ali motiflerini kullanmıştır. Pir Sultan Abdal, alevilerin içinden çıkmış olan yedi büyük şairin arasında yer almakta ve Yedi Ulular’dan biri olarak anılmaktadır. Divan edebiyatına bağlı kalmamış ve özellikle divan edebiyatının özelliklerini yansıtmaktan kaçınmış olan Pir Sultan Abdal, eski Türk adetlerine ve kültürüne bağlı kalmış, Alevi kültürü hakkında da bilgi veren nitelikte şiirler üretmiştir.
Pir Sultan Abdal yazdığı şiirlerde tasavvuf dışında konulara da yermiş; tabiat, aşk ve halkın yaşayış biçimi gibi konuları da dile getirmiştir. Toplumsal sorunları işleyen şiirleri genellikle siyasi ve eleştiri içerikli olup divan şiiri geleneği ile medrese çevresinin etkisi altında kalmıştır. Pir Sultan Abdal, tüm şiirlerini hece ölçüsü ve dörtlük kullanarak yazmıştır. Şiirlerinde genellikle yalın bir dil ve coşkulu bir anlatım vardır. Şiirlerinde ilahilere de yer veren Pir Sultan Abdal, aynı zamanda sosyal anlamda bilinçlilik kazandırmayı amaçlamış ve bu konular hakkında halkı bilgilendiren ve öğütlere yer veren şiirler de yazmıştır.
