Bu makalemizde II. Ahmed saltanatında, 9 Nisan 1718 – 1 Ekim 1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Türk asıllı Osmanlı devlet adamı hakkında bilgiler verdik. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Kimdir, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın Kişiliği, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa dönemi önemi ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa hakkında daha fazla bilgiye bu makaleden sahip olabilirsiniz.
Hayatı
Damat İbrahim Paşa, 1660 yılında Nevşehir de doğdu. İstanbul’a gittikten sonra çeşitli devlet kademelerinde görev aldı. Osmanlı hanedanının damadı olmuş ve sadrazamlık yapmıştır. Yeşilçam sinema sanatçılarından olan ve daha çok Hababam Sınıfı adlı film de canlandırdığı Güdük Necmi karakteri ile tanınan Halit Akçatepe Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın torunudur.
Damat İbrahim Paşa’nın Saray da Aldığı Görevler
1689 yılında iş bulmak için İstanbul’a gittiğinde eski saray masraf katibi olan Mustafa Efendi vasıtasıyla önce helvacı ocağına sonra da eski saray baltacı ocağına girdi. 1703 yılında III. Ahmed tahta çıkınca darüssade ağasının yazıcı halifeliğine getirildi. Bu vazifede iken padişahın teveccühünü kazansa da Çorlulu Ali Paşa tarafından Edirne’ye gönderildi.
1715 yılında Veziriazam Silahdar Damat Ali Paşa Mora seferine çıktığında İbrahim Efendiyi de beraberinde götürerek yarımadanın alınmasından sonra onu tahrir yapmakla görevlendirdi. Veziriazam 1716 yılında Avusturya ile yapılan Petervardin Muharebesinde şehit olunca vaziyeti padişaha bildirmesi için ordu tarafından Edirne’ye gönderildi.
III. Ahmed kendisini göndermeyerek birinci ruznamecilik görevine getirdi. Çok kısa bir süre sonra da sadaret kaymakamlığına tayin edildi. 1717 yılında III. Ahmed’in kızı şehit veziriazam Damat Ali Paşa’nın dul kalan eşi Fatma Sultan ile evlendirilerek hanedanın damadı oldu. 1718 yılında Avusturya ile barış yapılmasına karar verilmesinin ardından sadrazamlığa getirildi ve ardından Pasarofça Anlaşmasını imzalayarak Avusturya ve Vendik ile barış yapıldı.
Damat İbrahim Paşa, sadrazamlık yaptığı süre zarfında devlet uzun bir barış dönemine girdi ve bu dönem 1730 yılında Patrona Halil İsyanının çıkmasına kadar Lale Devri olarak adlandırılacaktır. 1723 yılında İran ile savaşa girildi ve 1727 yılına kadar sürecek olan bu savaşta Osmanlı ordusu üstün durumda iken sonradan denge Osmanlı Devletinin aleyhine döndü ve Osmanlı Devleti savaştan yenik çıktı.
Lale Devrinde yenileşme ve gelişme hareketlerinin yanı sıra devlet adamlarının lüks ve israf içinde yaşamaları sebebiyle halk tepki gösterdi ve 28 Eylül 1730 tarihinde Patrona Halil önderliğinde gayri Türk unsurlar ayaklandı. Patrona Halil İsyanı, haberi padişaha bildirilince çıkmak üzere olduğu İran seferini iptal edip payitahta dönmek zorunda kaldı. Asiler İbrahim Paşanın kendilerine teslim edilmesini isteyince III. Ahmed onların bu talebini kabul etmedi.
Ancak isyanın önüne geçemeyen III. Ahmed, Nevşehirli Damat İbrahim Paşayı teslim etmeye mecbur kaldı. Ancak kendisini canlı teslim etmeyip idam ettirdikten sonra asilere teslim etti. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın cesedi asilere teslim edilince asiler paşanın cesedini paramparça ettiler.
Kişiliği
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa devlet işlerine vakıf, mutedil, düşünceli kadirşinas, kabiliyetli ve insanların kıymetini bilen bir kişiliğe sahipti. İyi bir tahsil gören Nevşehirli Damat İbrahim Paşa mütaalayı seven, ilmi sohbetlere düşkün olup edebiyat, şiir ve muhtelif ilimler de şöhret bulan kişileri etrafına toplamıştı.
Önemi
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın sadrazamlık yaptığı dönem lale Devri olarak adlandırılmış ve bu dönem de Nevşehirli Damat İbrahim Paşa‘nın gayretleri ile çok sayı da hayır eserleri inşa edilmişti. Osmanlı Devletinin ilk resmi matbaası bu dönem de getirilmişti.
Nevşehirli Damat İbrahim Paşa çok sayı da kütüphane de yaptırmış olup sahaflar da bulunan nadide eserlerin ucuz fiyata Avrupa’ya satıldığını işitince bunları alıp kütüphanelere tahsis etmiştir. Yurt dışına düzenli elçi gönderilmesi de Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından uygulanmaya başlanmıştır.
