Aka Gündüz Kimdir?

Aka Gündüz, 1885 yılında Yunanistan – Selanik’te doğdu. Gerçek adı Enis Avni olan sanatçı, ilk olarak gerçek adını kullanarak eserler yazsa da daha sonra Aka Gündüz adı ile eserler yazmıştır. Usta sanatçı, ilk eğitimini İncili Mektepte (Serez’de) gördü. Daha sonra Şemsi Hoca Mektebinde tahsil gören sanatçı, Selanik Askeri Rüşdiyesi ve Eğrikapı Rüşdiyesi’nde eğitim aldı.

Edirne Askeri İdadisi ve Kuleli Askeri İdadisi’nde eğitim gören sanatçı, Ağır hastalığı sebebiyle Harbiyeyi tamamlayamadan ayrılmak zorunda kaldı. Paris’e gidip Hukuk Fakültesi ve Güzel Sanatlar Okulunda eğitim alsa da mezun olmadan okullardan ayrılıp tekrar ülkeye döndü. Sürgün edilen Aka Gündüz 1910 yılında doğduğu yere Selanik’e gönderildi. Aka Gündüz, gönüllü olarak orduya müdahil olarak 31 Mart ayaklanmasının engellenmesi için orduda görev aldı.

Hareket Ordusunda yer alan sanatçı, işgalciler tarafından yakalanarak sürgün edildi (Malta’ya). Ankara Hükümetinin devreye girmesiyle birlikte sürgün cezasından feragat eden Aka Gündüz, yurda dönerek 1932 seçimlerinde milletvekili oldu. 1946 yılına kadar milletvekilliği yapan usta sanatçı, edebiyata olan sevgisi ve bağlılığı ile birçok eser verdi.

Edebi Kişiliği

Usta sanatçı, “Alay” adındaki döneme damga vurmayı başaran dergiyi çıkardı (1920). Milli edebiyat akımı etkisinde kalan sanatçı, yazdığı şiirleri ve eserleri ile her daim dikkat çekmeyi başardı. Genç Kalemler dergisi ve Çocuk Bahçesi gibi dergilerde başarılı şiirleri yayımlanan yazarın kullandığı dil sade ve akıcı bir dildir. Aka Gündüz, eserlerinde geniş halk kitlesine seslenmiş ve halkın çektiği acıyı, ızdırabı, zorlukları işlemiştir.

Gözlem gücü kuvvetli olan usta sanatçı, tiyatro, hikaye, roman, şiir gibi türlerde birçok başarılı eser vererek edebiyatımızda önemli köşe taşlarından biri olmuştur. Yoksul insanlar, düşmüş kadınlar, içki bağımlısı kişiler eserlerinde yer alan önemli şahıslar olarak karşımıza çıkıyor. Genellikle ahlak-ahlaksızlık gibi zıtlıkları aynı şekilde işleyen sanatçı, önemli konulara değindiği için Yeşilçam filmlerinin konusu için ilham kaynağı olmuştur. Birçok Yeşilçam filmi Aka Gündüz’ün eserlerinden ilham alarak sahnelenmiştir.

Romantizm yerine gerçekliği savunan sanatçı edebiyat yapmak ve düşler alemine sürüklemek yerine gerçekleri göz önüne sermek istemiş ve eserlerini bu doğrultuda yazmıştır. Topluma ders vermek çabasında olan usta sanatçı, ölümsüz eserler vermiştir. Bunlardan en önemli olanları: Dikmen Yıldızı, Türk Kalbi, İki Sürgün Arasında, Bir Şoförün Gizli Defteri’dir. Eserlerinde sade bir dil kullanmayı amaçlayan sanatçı, halkın sesi olmaya çalışmış ve akıcı bir dil kullanarak başarılı eserler yazmıştır. Romanlarında ve şiirlerinde Milli Mücadele dönemini işleyen Aka Gündüz Milli Edebiyat akımından etkilenmiştir.