Tekrar Yapmanın Önemi
Tekrar Yapmanın Önemi
Herhangi bir şeyi belleğe sağlıklı olarak yerleştirebilmek için en bilinen ve en çok güvenilen yöntem ‘’tekrar yapmaktır’’. Tekrar yapmanın önemine değinmeden önce, insan belleği konusunda bazı ön bilgilere değinmek, tekrar yapmanın öneminin kavranmasında faydalı olacaktır.
İnsan belleği, tarih boyunca birçok bilim dalının ve birçok bilim adamının inceleme konusu olmuştur. Diğer organların aksine; içi açılıp da bakılabilecek bir şey olmaması yönüyle de oldukça merak uyandırmıştır. Tarih boyunca yapılan birçok araştırma ise, belleğin tanımı konusunda bizleri birbirini doğrulayan şu sonuca götürüyor. Bellek, ‘’Tecrübe edilen herhangi bir şeyi saklamak ve istenildiğinde geri çağırmaktır’’. İnsan hafızası o kadar geniştir ki, bilgisayar bazında ifade edecek olursak 200 Terabyte’a denk geldiğini söyleyebiliriz.
İnsan belleği üçe ayrılır. Duyusal Hafıza, Kısa Süreli Hafıza ve Uzun Süreli Hafızadır.
Duyusal hafıza, herhangi bir obje gözlemlendikten sonra bu objenin neye benzediğini hatırladığımızda devreye girmiş olan hafızadır. Hatırlamanız gereken bir şeyi, ancak o şeyi tekrar gördükten sonra hatırladığınızda, bahsi geçen olay duyusal hafızaya alınmış olduğu için yaşanmıştır. Yani örneğin siz bilgisayarınızla işiniz bitip kalkarken ‘’üç saat sonra bilgisayara dönüp şu işlemi yapmalıyım’’ dediğinizde, fakat 5 saat sonra bilgisayarı görüp 2 saat önce yapmanız gereken işlemi o an hatırladığınızda, duyusal hafızanız devrededir.
Tekrar Yapmak Neden Önemlidir?
Kısa süreli hafıza, duyusal hafızanın elde ettiği bilgilerin sadece bir kısmının kısa süreli hafızaya aktarılmasıdır. Hatırlanacak olan şeyin geri çağrılışının süresi bir dakikaya kadar çıkabilir. Objelerin hafızaya aktarılışı daha çok işitsel şekildedir. Örneğin yedi haneli bir telefon numarasını ‘’bir milyar dört yüz on sekiz milyon yedi yüz on üç’’ şeklinde hatırlamak zordur. Ancak yüz kırk bir – seksen yedi – on üç şeklinde hatırlanması daha kolaydır. Zaten telefon numaralarının bu şekilde yazımı ve telaffuzu bu sebepten ötürüdür.
Uzun süreli hafıza; kısa süreli hafızada belirttiğim telefon numarası örneği ile açıklayacak olursak, bir telefon numarasını ilk gördüğümüzden bir dakika içerisinde tekrar söyleyebiliriz. Ancak bu bilgi tekrarlanmadığı sürece, uzun süreli hafızaya aktarılmadığından, unutulmaya mahkumdur. Bahsi geçen numara, sistemli bir şekilde tekrarlandığı taktirde uzun süreli hafızaya aktarılır ve bir ömür boyunca hatırlanabilir. Buradaki teknik olay, uzun süreli hafızanın hatırlanması gereken şeyler arasında anlamsal bağ kurmasından ötürüdür. Uzun süreli hafızanın düzenlenmesi ise uyku sırasında olur. Örneğin hatırlanması gereken bir ders, uyumadan önce çalışılırsa, verimin daha yüksek olduğu rahatlıkla görülebilir.
Tekrar Yapmanın Hafızaya Etkisi
Az önce de belirttiğim gibi, bilgilerin uzun süreli hafızaya kaydolup istenildiğinde geri çağırımın gerçekleşebilmesi için öncelikle ‘’sistemli tekrar’’ yapmak şarttır. Tabi tekrardan önce gereken şey, herhangi bir ders konusunun ana hatlarıyla öğrenilmiş olması gerekmektedir. Bilginin edinildiğini varsayarak istenildiğinde bu bilginin geri çağırımı, yani hatırlama olayının rahatlıkla gerçekleşebilmesi için gereken zaman/tekrar aşağıdaki gibidir.
Yapılan araştırmalar, hangi zaman diliminde ne kadar süreli tekrar yapılması gerektiği konusunda şu sonucu ortaya çıkartmıştır: Öğrenilen bir bilgi; 20 dakika içerisinde %50, 60 dakika içerisinde %70, ve 24 saat içerisinde ise %80 oranında unutuluyor. Bu unutma, 1 saatlik çalışmanın sonunda 10 dakikalık bir tekrar ile 1 gün, birinci günün sonunda 5 dakikalık tekrar ile 1 hafta, birinci haftanın sonunda 10 dakikalık tekrar ile 1 ay, bir ayın sonunda ise 5 dakikalık tekrar ile uzun süreli hafızaya aktarılır. Bu da demek oluyor ki, bilgilerin uzun süreli belleğe alınabilmesi için bilginin öğrenildikten sonra sistemli bir biçimde tekrar edilmesidir.
Bunların dışında hafızaya yardımcı olacak diğer bir şey ise renkli kalem kullanmadır. Renklendirme, aynı kategorilerin aynı renk, farklı kategorilerin ise farklı renk olması şeklinde olmalıdır. Hafıza, bilgiler arasında anlamsal bağ kurduğundan, aralarında anlamsal bağ bulunan bilgilerin aynı rengi barındırması bilginin daha kolay kaydolmasını sağlayacaktır. Bunun dışında, kitap üzerinde teorik olan bilgileri kendi üslubunuzla açıklamak da sizin açınızdan faydalı olacaktır. Tüm bunların üzerine, uyumadan önce kısa bir tekrar -uyku sırasında bilgilerin düzenlenip kaydolması sayesinde- son derece faydalı olacaktır.
