FizikNedir

Sürtünme Kuvveti Nedir?

Bir yüzey üzerinde hareket eden cismin, hareket etmesini zorlaştıran etkiye sürtünme kuvveti denir.  Kayarak ilerleyen cisimlerde sürtünme kuvveti cismin ters yönünde, dönerek ilerleyen cisimlerde ise cismin hareketi ile aynı yönde oluşur. İki yüzey arasında gerçekleşen sürtünme kuvveti, yüzeylerden birinin değişmesi ile değişkenlik gösterir. Sürtünme kuvvetinin olumlu ve olumsuz yönleri bulunmaktadır.

Sürtünme kuvvetinin faydaları arasında, kışın araçların lastiklerine takılan zincir sürtünmeyi arttırarak aracın kaymasını önler. Herhangi bir yükün altına konan tekerlekler sürtünmeyi azaltarak yükün kolay taşınmasını sağlar. Bunların yanı sıra atmosfere giren göktaşları sürtünmenin etkisi ile ısınır ve erirler ki, bu da bu göktaşlarının dünyaya zarar vermesini önler.

Sürtünme kuvvetinin zararları arasında ise, özellikle makinelerde sürtünmeden kaynaklı enerji kaybı olur. Sürtünme kuvveti, yüzeyin cisme uyguladığı tepkiye ve sürtünme katsayısına bağlıdır. Bu iki etken sürtünme kuvveti ile doğru orantılıdır. Her iki yüzeye de etki eden sürtünme kuvvetinin büyüklükleri aynı, yönleri zıttır.

Sürtünme Kuvvetinin Özellikleri

  • Sürtünme kuvveti, sürtünen yüzeylerin cinsine bağlı değildir.
  • Sürtünme kuvveti, cismin ağırlığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Ağırlık arttıkça sürtünme kuvveti, de artar.
  • Sürtünme kuvveti eğime göre de değişiklik gösterir. Eğim aşağıya doğruysa sürtünme kuvveti azalır, eğim yukarı doğruysa sürtünme kuvvetti artar.
  • Sürtünme kuvveti yüzeye uygulanan kuvvetin yönüne göre değişir. Uygulanan kuvvet yüzeye doğru ise sürtünme artar, yüzeye göre yukarı ise sürtünme azalır.

Sürtünme Kuvveti Nasıl Hesaplanır?

Sürtünme kuvvetinin formülü aşağıdaki gibidir.

Fs = k.N

Fs = Sürtünme Kuvveti

k = Sürtünme katsayısı; birbirleriyle sürtünen yüzeylerin cinsine bağlı olarak değişen ve sürtünme büyüdükçe artan katsayıya sürtünme katsayısı denir.

N = Yüzeyin tepki kuvveti; cisme uygulanan kuvvete ve cismin ağırlığına göre oluşan kuvvete de yüzeyin tepki kuvveti adı verilir.

Duran bir cismi hareket ettirmek ile hareket eden bir cismin hareketini devam ettirmek arasında sürtünme kuvveti açısından farklılık vardır. Bir cismin dururken harekete başlayana kadarki sürtünme kuvveti statik sürtünme kuvveti, hareket halindeki cisme etki eden sürtünme kuvveti de kinetik sürtünme kuvveti olarak adlandırılır. Statik sürtünme kuvveti, dinamik sürtünme kuvvetinden daha büyüktür.

Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu