Nedir

Devşirme Sistemi Nedir? Amaçları ve Sonuçları

Devşirme Sistemi Nedir?

Devşirme sistemi nedir? Devşirme sistemi, Osmanlı Devleti tarafından kullanılan bir sistem olup kısaca; Osmanlı Ordusu’nun asker gereksinimini karşılamak için Hristiyan uyruklardan alınmış çocukların toplanmasını düzenleyen bir yöntemdir. I. Murat döneminde çıkartılmış olan “Pençik” yasası ile birlikte, savaşlarda ele geçirilmiş olan tutsaklar beşte bir oranı ile askere alınırdı. Çelebi Sultan Mehmet döneminde ise Hristiyan uyruklu çocuklar da askere alınmaya başlanmıştır. Bu yöntemin yasallaştırılması ise II. Murat dönemine denk gelmektedir. Yasaya göre; o dönemlerde 3 ya da 5 yılda bir olarak (kimi zaman daha uzun aralıklarla) 8 – 20 yaş arasındaki sağlıklı çocuklar alınmaktaydı.

Devşirme sisteminin uygulanmaya başladığı ilk yıllarda Rumeli’de; Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk’tan çocuklar toplanırdı. Daha sonra ise Bosna – Hersek, Macaristan ve Sırbistan’dan, 15. yüzyıldan sonra Anadolu’dan ve 17. yüzyılda tüm ülkelerden devşirme toplanmıştır. Osmanlı Devleti’nde devşirme işlemlerini yürütmekle yetkili olan kişi yeniçeri ağasıydı.

Yeniçeri ağasının görevi; divana başvurarak gerekli olan sayıyı bildirmek ve devşirmenin yapılacağı yerlere buyruğu iletmekti. Yeniçeri ağasının temsilcileri de vardı. Bu temsilciler, Anadolu ve Rumeli ağaları ile merkezden gönderilmiş olan devşirme emini ve devşirme memuru gibi görevlilerdi. Görevliler, çocukları var olan önergeye uygun olarak toplamakla görevliydi.

Devşirme sisteminin amacı, özellikleri ve uygulama yöntemleri Osmanlı Ordusu’nun güçlenmesine yönelik olması sebebi ile, kurulan düzen oldukça sistematikti.

Devşirilen kişilerin; köyü, kazası, sancağı, anne-baba adı, bağlı olduğu sipahi, doğum tarihi gibi bilgiler devşirme memurunun defterine yazılarak kayıt edilirdi. Devşirme sisteminde, özellikle Hristiyan soylu çocuklar ve papaz oğullarına öncelik tanınırdı.

Devşirme sistemi; tek erkek çocuğu olanlar, sığırtmaç, çoban çocukları, zanaat sahibi olanlar ve özürlüler için uygulanmazdı. Devşirmeler; öncelikle merkeze alınır ve Müslüman yapılırdı. Bir süre sonra da sünnet ettirilerek Türk çiftçilerin yanına dağıtılırdı. Kaçmalarına engel olmak için alınan önlemler ise; devşirmelerin Rumeli topraklarından toplananlarının Anadolu çiftçisine, Anadolu topraklarından toplananların ise Rumeli çiftçisine verilmesiydi. Çiftçiye verilen devşirmeler, bir süre çiftçilerin yanında çalıştıktan sonra acemi oğlanı olarak orduya katılırdı.

Devşirme sisteminin faydaları; Osmanlı Devleti’nin ordusunu geliştirmesine yöneliktir. 16. Yüzyılın sonlarında Yeniçeri Ocağı giderek bozulmuş ve devşirme yasasına uymamaya başlamıştır. IV. Murat döneminde bu durum düzeltilmeye çalışılmış ancak tüm çabalar başarısızlık ile sonuçlanmıştır. Devşirme sistemi, 17. yüzyılın sonunda tamamen bırakılmıştır.

Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu