Yavuz Sultan Selim Kimdir?

Yavuz Sultan Selim Kimdir, Yavuz Sultan Selim’in Hayatı, Yavuz Sultan Selim dönemi önemi ve Yavuz Sultan Selim hakkında daha fazla bilgiye bu makaleden sahip olabilirsiniz.

Hayatı

1470 yılında Amasya Sancağında dünyaya geldi. Babası 8. Osmanlı Padişahı II. Bayezid annesi ise Gülbahar Hatundur. Yükselme Devrinde duraklama dönemine girmiş olan devletini girdiği buhrandan kurtarmak için babasına uyarılarda bulunmuş fakat babası kendisini dinlememiş rahatlığından taviz vermemişti. Bunun üzerine Yavuz Sultan Selim harekete geçerek babasını tahttan indirmeye karar vermişti.

Ancak Çorlu da babası ile yaptığı savaşı kaybedince geri çekilmiş ve oğlu Süleyman’ın valilik yaptığı Kefe Sancağına sığınmıştı. Yavuz Sultan’ın kayın pederi olan Kırım Hanı Mengli Giray da kendisine destek vermiş ve yeniçeriler de II. Bayezid’in oğlu Şehzade Selim adına tahttan çekilmesi konusunda baskı yapınca II. Bayezid tahttan çekilmek zorunda kalmış ve yerine oğlu Selim tahta çıkmıştı.

Bazı rivayetlere göre Sultan II. Bayezid oğlunun kendisiyle savaşmasından dolayı çok müteessir olmuş ve ona Dilerim Allah’tan saltanatın kısa kılıcın keskin olsun diye beddua etmiştir. Yavuz Sultan Selim’in 8 yıllık saltanat döneminde yaptığı büyük işlere bakılırsa babasından böyle bir beddua aldığı düşünülebilir. Çünkü Yavuz Sultan Selim 8 yıl içinde kendisinden önceki padişahların aldığı toprakların fazlasını almış ve kısa süre de devletin topraklarını 2,5 kat büyütmüştür.

Dönemi

I. Selim ilk iş olarak şehzadeler ile mücadele etmiş ve onları bertaraf etmeyi başarmıştır. Osmanlı Devleti için tehlike olan Şiiliği bertaraf edebilmek için İran ile savaşlar yapmış bazı İran topraklarını ele geçirmiş ve Şiiliği engellemeye çalışmıştır. İdris-i Bitlisi’nin Hişt Bihişt adlı eserinde Sultan Selim’in İran Seferine çıkarken 40.000 Aleviyi katlettiği söylese de bu çokta tutarlı bir iddia değildir.

Çünkü o dönemin şartlarına göre bu sayı çok büyük bir nüfus olduğundan yaklaşık 2500 köy nüfusuna tekabül ediyordu. Üstelik tahrir defterlerinde vergi mükellefi olan bu kadar kişide söz edilmez ayrıca bu kadar insanın katledilmesi devlete büyük bir vergi ve üretim kaybı yaşatacağından böyle bir işin yapılmış olmasına mümkün gözüyle bakılmaz bu yüzden bir çok tarihçi tarafından İdris-i Bitlisi’nin bu iddiası kabul edilmemektedir.

Kardeşi Şehzade Ahmed’in oğlu Şehzade Kasım babasının, amcalarının ve onların çocuklarının ortadan kaldırılmasından sonra, Mısır’a kaçmış ve Osmanlı Devleti ile Memluk Devleti arasında sorunlar yaşanmıştır. Fatih Sultan Mehmed Devrinden beri yaşanan Memluk Sorunu Safeviler ile yapılan savaşta Memluk Sultanının İran’ı desteklemesi ve Osmanlı aleyhine işler yapmasıyla daha da kızıştı ve Yavuz Sultan Selim Mısır üzerine yürüme kararı aldı.

Yavuz Sultan Selim Dönemi Kronolojisi hakkında detaylı bilgi almak için bu yazımıza göz atabilirsiniz.

Mısır Üzerine Seferi

Mısır üzerine yapılan seferlerle Memluk Devleti’nin toprakları ele geçirilmiş ve Yavuz Sultan Selim hilafeti de Osmanlı Hanedanı’na bağlamak sureti ile halifeliğini ilan etmiştir. (Bazı tarihçiler Yavuz Sultan Selim’in hilafeti devralmadığı görüşündedir.) Mısır’ın ele geçirilmesi ile Baharat Yolu da Osmanlı Devleti’nin kontrolü altına girmiştir ancak Ümit Burnunun keşfi İpek ve Baharat Yollarının önemsiz hale gelmesine sebep olmuştur.

Anadolu da Memluk himayesinde olan Dulkadiroğulları Beyliği ile Ramazanoğulları Beyliğini de alarak Anadolu da siyasi birliği kesinkes sağlamayı başarmıştır. Osmanlı hazinesi en çok onun döneminde dolmuş ve Yavuz Sultan Selim Torunlarımdan her kim hazineyi doldurursa kendi mührüyle mühürlesin aksi halde benim mührümle mühürlesin diye vasiyet etmiş ve kendisinden sonra gelenlerin hiçbiri hazineyi dolduramadığından hazine odasının kapısı hep Yavuz Sultan Selim’in mührü ile mühürlenmiştir.

1520 yılında vücudunda çıkan bir sirpençe (çıban) yüzünden rahatsızlanmış ve ölmüştür.Ölümüne yakın bir zaman da can dostu müsahibi Hasan Can Hünkarım artık Allah’la beraber olma vaktidir deyince Yavuz Sultan Selim de bunun üzerine Sen bu zamana kadar bizi kiminle bilirdin Hasan Can; diye cevap verdiği Osmanlı tarihçileri tarafından anlatılmaktadır. Tarihçilerin ekseri Yavuz Sultan Selim’in 8 yıl gibi kısa bir saltanat döneminde 80 yıllık bir iş yaptığı yorumunda bulunmuştur.

Kişiliği

Dürüst, düşünceli, adil, dindar kişiliğinin yanı sıra Devlet işlerinde de çok titiz davranan biriydi. Devlete isyan eden tek oğlum Süleyman da olsa acımam kellesini alırım dediği rivayeti vardır. Alimlere hürmet ederdi. Hatta Mısır Seferi dönüşü Devrin büyük alimlerinden olan Kemal Paşazadenin atının ayağından sıçrayan çamurdan dolayı Sultan Selim’in kaftanı kirlenmiş ve kendisi padişaha karşı mahcup olmuştu.

Yavuz Sultan Selim de bunun üzerine bu değerli alimin onurunu kırmamak için öldüğümde bu çamurlu kaftanı tabutumun üzerine örtün diye vasiyet etmiştir.  Yavuz Sultan Selim süslü giyinmeyi de sevmezdi hatta kendisine vezirleriniz şık giyindiği halde siz neden böyle sade giyinirsiniz diye sorulduğunda onlar bana olan hürmetinden böyle giyiniyorlar ya ben kim için böyle giyineyim zaten Allah da kıyafete değil kalplere bakar cevabını vermiştir hatta oğlu Şehzade Süleyman’ın süslü giyindiğini görünce oğlum sen böyle giyersen anan ne giysin cevabını vermiştir.

Küpe Meselesi

Bazı resimler de küpeli gösterilse de resimdeki küpeli şahıs kendisi değil Şah İsmail’dir Çünkü  Sultan Selim küpe takmamış ve hiçbir Osmanlı padişahı taç giymemiştir. Üslü giyinmeyi seven biri de olmadığı için o resimdeki küpeli resimdeki kişinin Yavuz Sultan Selim olduğu düşünülemez. Yavuz Sultan Selim kazandığı başarılarla övünmemiş biz bunca zahmete alkış için katlanmadık halis niyetimiz rızayı ilahidir demiştir.

Hadim’ül Harameyn Ünvanı

Mekke ve Medineyi aldıktan sonra da kendisine Mekke ve Medine’nin hakimi demeleri üzerine Hadim’ül Harameyn Ünvanı’nı kullanmıştır. Yani Mekke ve Medine’nin hizmetkarı Şah İsmail ile arasında olan muhabbetler de çok anlatılan konular arasındadır. Mesela Yavuz Sultan Selim satranç oynamayı sevdiğinden bazen tebdil-i kıyafet ile İran’a gittiği  ve satrançta ki ustalığını tüm İran’a yaydığını ve bu ününün Şah İsmail’e kadar gittiği anlatılır .

Öyle ki Şah İsmail bu satranç ustasıyla satranç oynamış ve ilk başlar da kazanınca o kadar anlatılan satranç ustası bumuymuş diye dalga geçmiş ve sonraki oyunda oyunu kaybedince sinirlenmiş ve şah hiç mat edilir mi diye hiddetle bağırıp Yavuz Sultan Selim’e tokat atmıştır. Bunun üzerine ağzından şu şiir dolu sözler dökülmüştür.

Sanma şâhım herkesi sen sâdıkâne yâr olur
Herkesi sen dost mu sandın belki ol ağyâr olur
Sâdıkâne belki ol bu âlemde dildâr olur
Yâr olur ağyâr olur dildâr olur serdâr olur

Şah İsmail Meselesi

Yavuz Sultan Selim kendisine yapılanı unutmaz ve padişah olduğu zaman harp meydanında da Şah İsmail’i yener ve savaş meydanında olacakları ta o zamanlar kendisine anlatmıştı fakat Şah İsmail bunu anlayamamıştı.

Bazı rivayetlere göre de Şah İsmail bir gün Yavuz Sultan Selim’e bir kutu dolusu insan pisliği gönderir bunu üzerine I. Selim de bir kutu tatlı gönderir ve şu notu yollar herkes kendi yediğinden ikram eder. Yavuz Sultan Selim Osmanlı padişahları içinde en celalli padişah olamasına rağmen şeyhülislam istediği fetvayı vermeyince alime hürmet özelliğinden dolayı susardı.

Yavuz Sultan Selim aciziyet içinde bulunan vezirlerinin idam emrini verince de paşalar korkuya kapılırdı. Hatta o dönem birbirine beddua eden insanlar Allah seni Yavuz’a vezir etsin derlerdi. Yavuz Sultan Selim Mısır seferine giderken atından indiği ve ordu da ata binenlerin de padişaha saygısından attan inip yürüdüğü sıra da bir devlet adamı, padişahım neden ata binmeyip de yürüyorsunuz diye sorduğunda peygamberimiz önümüzde yürürken ben nasıl ata binerim diye cevap verdiğini anlatan menkıbeler de vardır.

Eşleri

• Ayşe Hafsa (Valide Sultan) Kırım Hanı Mengli Giray’ın kızıdır.
• II. Ayşe Hâtûn 

Çocukları

• Kanuni Sultan Süleyman
• Şehzade Musa
• Şehzade Orhan
• Üveys Paşa
• Şehzade Korkut
• Beyhan Sultan
• Fatma Sultan
• Hatice Sultan
• Hafize Sultan
• Şah Sultan