Konu AnlatımlarıTürkçe

Cümlede Anlam İlişkileri Konu Anlatımı

Bu makalemizde siz değerli okuyucularımıza Cümlede Anlam İlişkileri ile ilgili konu anlatımı yapacağız.

Cümle bir ifadeyi dile getirmek için kullanılan söz dizisidir. Cümlede anlam ilişkileri cümlelerin taşıdıkları anlamlara göre değerlendirilir. Cümlelerde anlam ilişkisi cümleler arasında olan ilişki olarak incelenebilir. Ayrıca aynı cümle içinde ki anlam ilişkileri de yine bu anlamda incelenmektedir. Cümlede anlam ilişkisinin iyi kavranması için cümleye doğru soruların sorulması gerekir. Bu nedenle de cümlede anlam ilişkisini aşağıda ki başlıklar altında açıklamak doğru bir anlatım olacaktır.

Eş Anlamlı Cümleler

Aynı anlamı taşıyan ama farklı kelimeler ile kurulmuş cümlelerdir. Burada cümle başka kelimeler ile kurulmuştur ama aynı anlamı taşımaktadır. Farklı cümleleri duyduğumuzda aynı anlamı ifade ediyorsa eş anlamlıdır. Bu cümleler dilimizin ne kadar zengin olduğunu ortaya koymaktadır. Aynı düşünce ya da olay çok farklı ifadeler ile anlatılabilmektedir.

  • Kitap okumak insanın ufkunu genişletiyor.
  • Kitaplar insanlara farklı dünyaların kapılarını açıyor

Yakın Anlamlı Cümleler

Yakın anlamlı cümlelerin, eş anlamlı cümlelerden farkı iki cümlenin anlamca aynı değil ama duyan kişiye yaklaşık olarak aynı anlamı ifade etmesidir. Bu cümlelerde insanlar olayları ya da yargıları farklı anlatımlar ile ifade etmektedirler.

  • Televizyon insanların zamanlarını çalıyor.
  • Televizyon izlemek insanın faydalı işlerle ilgilenmesini önlemektedir.

Zıt Anlamlı Cümleler

Kurulan iki cümle anlamca birbirine zıt düşünceler içermektedir. Bu cümlelerde bir düşünce ve ona zıt olan farklı bir düşünce bulunmaktadır. Cümlenin birinde belirtilen düşünce ikinci cümlede tam tersi olan bir düşünce ile karşılanmaktadır.

  • Yazarlar toplumun ahlak değerlerini göz önünde tutmalıdır.
  • Yazarlar sanatlarını yaparken kendilerini özgür hissetmelidirler.

Neden Sonuç İlişkisi Olan Cümleler

Eylemin neden yapıldığını ve nasıl sonuçlandığını anlatan cümlelerdir. Cümleye neden ve niçin sorularının sorulması ve cevabının bulunması gerekmektedir. Bu cümleler iki farklı bölümden oluşur ilk bölümde neden anlatılır ve ikinci bölümdeyse sonuç bildirilmektedir. Cümlede bağın kurulması amacıyla için -den gibi bağlaçlar ve ekler kullanılmaktadır.

  • Kar yağınca yollar kapandı.
  • Fırtına çıkınca tekneler denize açılamadı.

Örneklerden de anlaşılacağı gibi cümlenin ilk bölümünde neden belirtilmekte ikinci bölümde ise bu nedenin ortaya çıkardığı sonuç bildirilmektedir. Neden ve sonuç ilişkisi birden fazla cümle ile de ifade edilebilmektedir.

  • Arife günü yola çıkmayın. Yollar kalabalık olur.
  • Bu tarz davranışları bir daha yapma. Ben çok üzülüyorum.

Amaç Sonuç İlişkisi olan Cümleler

Cümle yine iki bölümden oluşur ve burada birinci bölümde amaç bulunur cümlenin ikinci bölümünde ise sonuç yer alır. Genellikle eylemler ile ilgili cümleler kurulduğunda amaç sonuç ilişkisi bulunur.  Bu cümlelerde yükleme hangi amaçla sorusu sorulur ve amaç bulunur.

  • Sınavı kazanmak için çok çalışmış.
  • İyi bir insan olması için öğüt veriyordu.

Neden sonuç ilişkili cümleler ile amaç sonuç ilişkileri genellikle birbirine karıştırılmaktadır. Karıştırılmasının nedeni her iki cümleye de neden sorusu sorulduğunda cevap bulunabiliyor olmasıdır. Bunun için cümleye önce sorulması gereken hangi amaçladır. Hangi amaçla sorusuna cevap bulabiliyorsanız cümlede amaç sonuç ilişkisi var demektir.

Koşul Sonuç İlişkisi Olan Cümleler

Bir olayın gerçekleşmesinin başka bir olayın olmasına bağlı olduğunu anlatan cümlelere koşul sonuç ilişkisi olan cümlelerdir. Cümlenin ilk bölümünde olayın gerçekleşmesi için gerekli olan koşul belirtilir. İkinci bölümünde koşulun gerçekleşmesi ile ortaya çıkan sonuç yer alır.

  • Derslerini çalışırsan sınıfını geçersin.
  • Sigortalı işte çalışırsan emekli olabilirsin.

Açıklama İlişkisi Olan Cümleler

Bu cümlelerde önce sonuç sonra da sonuç belirtilmektedir. Bu cümlelerde bağlaç olarak çünkü, anlaşılıyor ki ve demek ki bağlaçlarının kullanıldığı görülür. Genellikle bir düşüncenin ve olayın neden oluştuğunu belirtmek için kurulan cümlelerdir.

  • İstanbul bir metropol çünkü çok kalabalık bir şehir.
  • Yazları seviyorum çünkü hiç üşümüyorum.

Karşılaştırma İlişkisi Olan Cümleler

Bir cümlede iki ya da daha fazla şey karşılaştırılıyorsa bu cümlede karşılaştırma ilişkisi var anlamına gelmektedir. Benzerlik, karşıtlık, farklılık ya da üstünlük ile ilgili olarak kurulmaktadır. Bu cümlelerde karşılaştırmayı yapmak için kullanılan kelimeler ise gibi, en, çok, fazla, kadar, göre olarak belirtilebilir. Kıyaslama amaçlı olarak kullanılan cümlelerde karşılaştırma ilişkisi olan cümlelerdir.

  • Ben gezmekten hoşlanıyorum eşim ise evde oturmaktan.
  • Tiyatro sinemaya göre daha etkileyici.

Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu