Tanzimat Dönemi Edebiyatı Konu Anlatımı

İçindekiler

Tanzimat Dönemi Edebiyatı

Hazırlık dönemi 1839 yılında Gülhane Parkı’nda okunan Tanzimat Fermanı ile başlamış ve 1860 yılında Tercuman-ı Ahval Gazetesi ile sonlanmıştır. Tanzimat Edebiyatı ise 1860 yılında Tercuman-ı Ahval gazetesi ile başlamış ve 1896 yılına kadar devam etmiştir. Bu dönem Batı’dan alınan ilk örnekler ile doludur. Şiir, roman, öykü, tiyatro, eleştiri ve makale gibi birçok tür edebiyatımıza girmiştir. İki dönemde incelenen bu edebiyatta ilk dönem her ne kadar klasisizm etkisi olduğu söylense de daha çok romantizm etkisinde kalınmış, ikinci dönemde ise realizm etkisi oldukça açık şekilde görülmüştür. Gazeteler sayesinde sosyal, ekonomik, politik ve edebiyatsal düşünceler insanlar ile paylaşılmış, makale ve tiyatro gibi türlerin ilk örnekleri bu gazetelerde yayımlanmıştır.

Çok yönlü olan sanatçılarla dolu olan bu edebiyatta sanatçılar, hem şair, hem yazar, hem gazeteci hem de devlet adamı olarak bulunmaktadırlar.

Tiyatroların halkı aydınlatabileceği, öğretebileceği düşünülmüş. Bu yüzden tiyatrolarda toplumsal olan sorunlar anlatılmaya çalışılmıştır. Yazı dilini konuşma diline yaklaştırarak herkesin anlayabileceği bir edebi kimlik oluşturmak istemiş ve toplumsal yaklaşım sergilemişlerdir.

Birinci Dönem Özellikleri

Bu dönemde kaleme alınan tüm eserler toplumsal anlayış ile yazılmıştır.
Dilde sadeleşme yapılmak istenmesine rağmen çok başarılı olmamıştır.
Hece ölçüsü resmi ölçü kabul edilmesine rağmen şiirlerde aruz ile devam edilmiştir.
Hak, hukuk, adalet gibi kelimelere ilk defa yer verilmiştir.
Bu döneme kadar görülmeyen makale, roman, öykü, tiyatro örnekleri ilk defa kullanılmıştır.

Birinci Dönem Sanatçıları ve Etkilendikleri Akımlar

Şinasi – Klasisizm
Ahmet Vefik Paşa – Klasisizm
Namık Kemal – Romantizm
Ahmet Mithat Efendi – Romantizm
Ziya Paşa – Türkçülük
Şemsettin Sami – Romantizm

İkinci Dönem Özellikleri

Birinci döneme göre daha bireysel konular işlenmiştir.
Toplum için sanat anlayışı kenara bırakılmış sanat için sanat anlayışına yoğunlaşılmıştır.
Hece ölçüsü denemeleri yoğunlaşmış ama aruza devam edilmiştir.
Tiyatrolar okunmak için yazılmıştır.
Divan edebiyatı nazım şekilleri kenara bırakılmıştır.
Şiirlerde aşk, ölüm, şarap, felsefe gibi bireysel konular işlenmektedir.
“Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.” anlayışına sahip olunmuştur.
Daha çok realizm ve naturalizm etkisinde kalınmıştır.
Bu dönemde Muallim Naci divan edebiyatının tek savunucusu olarak karşımıza çıkmaktadır.