Edebiyat

Edebiyatın Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi

Edebiyat; sanatçının belli bir yöntem kullanarak duygu veya düşünceleri kendine has bir biçimde yazılı ya da sözlü bir biçimde ortaya koymasıdır.

Edebi eserler oluşturulurken sanatçı az ya da çok bilimden faydalanmaktadır. Bu nedenle edebiyatın diğer bilim dallarıyla ilişkisi her zaman olmuştur.

Bazı bilim dallarıyla çok yakın bazıları ile de yüzeysel bir ilişkisi mevcuttur. Edebiyat, güzel sanatlardan biridir. Ayrıca bu sanatın kuralları ve ürünleriyle uğraşan bir bilim dalıdır. Bu nedenle çeşitli bilim dallarıyla ilişki kurar.

Edebiyat ve Sosyal Bilimlerin İlişkisi

Edebiyat eserleri genellikle türlerine göre özellikle psikoloji, sosyoloji ve tarih gibi bilimlerle yakından ilgilidir. Edebiyatta yer alan roman, şiir gibi türlerde yapılan betimlemelerde, anlatılan olaylarda insana dair analizleri aktarabilmek için psikoloji biliminden yararlanılmaktadır.

Bunun yanında edebi eserlerde tarihi bir takım olayların yansımasını da çokça görmekteyiz. Dolayısı ile bu tür eserlerde anlatımda tarih biliminden de faydalanılması gerekecektir.

Bu nedenle edebiyatın diğer bilim dallarıyla ilişkisi kaçınılmazdır. Örneğin felsefik bir eser meydana getirirken felsefeden, tarihi bir eser meydana getirirken tarihten yararlanmamak mümkün olmayacaktır.

Çünkü felsefik bir eser ortaya koyarken felsefeden uzak bir anlatım olduğunda o eser artık felsefik bir eser olmaktan çıkacaktır.

Ya da psikolojik bir roman yazacak sanatçının romandaki karakter analizlerini yapabilmesi için psikoloji biliminden yararlanması gerekecektir.

Aksi takdirde romanının akışında ve inandırıcılığında sorunlar meydana gelecektir. Sanatçılar eserlerinde geçmişten günümüze her zaman bu bilimlerden yararlanmışlardır.

Edebiyat ile Tarih Arasındaki İlişki

  • Edebiyat tarihle adeta bir bütündür.
  • Edebi metinlerin temasında dönemlerin etkileri görülür.
  • Bu eserleri doğru yorumlayabilmek için o dönemin tarihi olaylarını iyi bilmek gerekir.
  • Öyküleyici anlatım biçiminden çok yararlanılır.
  • Bazı edebi metinler, tarihin bazı olaylarını konu edinir.
  • Örneğin: Osmancık, Cezmi, Celaleddin Harzemşah gibi.

Edebiyat ile Coğrafya Arasındaki İlişki

  • Bazı edebi metinler bir coğrafi bölgeyi tanıtmak için yazılmış olabilir. Gezi yazıları, egzotik romanlar gibi bu tür eserler coğrafya bilimine kaynaklık eder. “ Açıklayıcı, betimleme” gibi anlatım türlerinden yararlanılır.
  • Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi örnek olarak gösterilebilir.

Edebiyat İle Sosyoloji Arasındaki İlişki

  • Sosyoloji toplum bilimidir. Edebiyatın konusu da insandır ve toplumu insanlar oluşturur.
  • Reşat Nuri’nin “Yaprak Dökümü” yanlış batılılaşma ve lüks düşkünlüğü gibi sosyal bir konu üzerine konulu olduğundan örnek olarak verilebilir.

Edebiyat ile Psikoloji Arasındaki İlişki

  • Edebi metinlerde yazarın psikolojisinden  izler vardır. Bu yüzden eser bizi yazarının ruh dünyasını anlamamızı sağlayabilir.
  • Psikoloji ağırlıklı edebi metinler psikoloji bilimi içinde yardımcı kaynaktır. Mehmet Rauf’un “ Eylül” adlı romanını örnek olarak verebiliriz.

Edebiyat ile Felsefe Arasındaki İlişki

  • Düşünce sistemi olan felsefe zaman zaman araç olarak edebi metinleri kullanır.

Edebiyatın Diğer Bilimlerle İlişkisi

Edebiyat az çok diğer bilimlerle de ilgilidir. Sanatçı eserini oluştururken konusuna göre yine belki astronomi biliminden dahi yararlanması gerekecektir. Ancak bu daha çok yüzeysel bir yararlanmalıdır.

Daha detaylı ve baştan sona pozitif bilimden yararlanılan bir eser de edebi eser olmaktan çıkacak bilimsel bir eser olacaktır. Bu nedenle bu bilimlerden faydalanmak yalnızca yüzeysel anlamda mümkün olmaktadır.

Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Bir Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu