Ebubekir Hazım Tepeyran Kimdir?

İçindekiler

1894 yılında Niğde’de dünyaya gelen yazar, edebiyatımızın önemli şahıslarından biridir. Niğde Milletvekilliği yapan yazar, Osmanlı Döneminde İçişleri Bakanlığı görevine bulunmuştur. Bağdat, Manastır ve Musul valiliğini yapan yazar, devlet işlerinde önemli görevler almış, aynı zamanda edebiyatımız açısından önemli sayılan Küçük Paşa romanını yazmıştır.

Köy romanları arasında bulunan eser, gerçekçi özelliği bakımından ikinci köy romanı olarak ilklerde yer alıyor. Ebubekir Hazım Tepeyran, içişleri Bakanlığı görevini iki kere yapmış ancak mütareke yıllarına denk gelen görevini kötü kullandığı gerekçesiyle Harp Divanında yargılanarak idam cezasına çarptırılmıştır.

Kuva-yı Milliye kuvvetlerine yardım ettiği için görevini kötü kullandığı düşünülen yazar, idama az bir süre kala, cezasının kürek mahkûmluğuna çevrilmesi ile idam edilmekten kurtulmuştur. Tevfik Paşa’nın sadrazam olmasıyla birlikte kürek mahkûmu olmaktan kurtulan Ebubekir Hazım Tepeyran, gizlice Anadolu’ya gelerek hükümet (Ankara) tarafından Sivas, Trabzon valiliği görevine getirildi. Birçok devlet işleri görevinde yer alan yazar 5 Haziran 1947 tarihinde hayata veda etti.

Edebi Kişiliği

Sanatçı yazı hayatına şiir ile başlasa da gazetede, şiirinin yayımlanması ile bazı kişilerin şiirden rahatsızlık duyması başarılı sanatçının şiiri bırakmasına neden olmuştur. Konya Vilayet gazetesinden yayımlanan şiirler dışında şiir yazmayan sanatçı farklı türde eserler yazmaya yönelmiştir.

Ünlü sanatçı uzun yıllar devlet işlerinde çalışarak devlete olan bağlılığını ve sadakatini ortaya koymuştur. Devlet adamlığı görevinde bulunduğu zamanları sade bir dille, öykü niteliğinde yazdığı “Eski Şeyler” adlı eseri anı niteliği de taşıyan önemli bir eserdir. Edebiyatımız açısından önemli sayılan eser ne yazık ki ilkler arasına alınamadı. Ebubekir Hazım Tepeyran Eski Şeyler adlı eserini 1910 yılında yayımladığı vakit Türk hikâyesi batılı anlamda muhteşem eserlerin yazıldığı dönemi tamamlamıştı.

Öykü, anı, şiir gibi alanlarda eser verse de Ebubekir Hazım Tepeyran Küçük Paşa adlı eserinde şöhreti yakalamıştır. İkinci gerçekçi köy romanı olan Küçük Paşa, sanatçının yazmış olduğu tek romandır. Sanatçı, öykü, roman gibi alanlarda başarılı eserler verse de şiir konusunda istediği başarıyı yakalayamamış ve gazetede yayımlanan şiirlerine 1932 yıllarında yenilerini eklemiştir.

Şiir konusunda pek başarılı olmadığını kabul eden sanatçı, şiiri usta ellere bıraktığını söyleyerek şiir yazmaktan vazgeçmiş ve yazmış olduğu şiirleri bir arada toplayarak kitap halinde yayımlamıştır. Sanatçının kullandığı dil sade olmakla birlikte realizmin etkileri görülmektedir. Usta sanatçı bütün ömrünü devlet işlerinde harcadığı için pek fazla eseri mevcut değildir.