Cümlede Anlam Konu Anlatımı
Eş Anlamlı ve Yakın Anlamlı Cümleler
Her cümle bir yargı bildirir. Aynı yargının iki farklı ifade ediliş şekli eş anlamlı cümle demektir. Tamamen aynı olmayan, doğrultusu aynı olan cümleler ise yakın anlamlı cümle olarak ifade edilir.
Örnekler
-Necip Fazıl Kısakürek döneminin en iyi şairlerindendir. (Eş Anlamlı)
-Üstad, dönemin en iyi etkileyici kişilerindendir. (Eş Anlamlı)
-Sağlığına dikkat eden insanlar elbette uzun yaşayacaklardır. (Yakın Anlamlı)
-Düzenli ve doğru beslenen, spor yapanlar yaşam süresi yönünden diğer insanlara oranla bir adım öndedirler. (Yakın Anlamlı)
Karşıt Anlamlı Cümleler
Anlamlarında bir karşıtlılık mevcut olan cümlelerdir.
Örnek: Mutluluk eşittir; para. (Karşıt Anlamlı) Para saadet getirmez (Karşıt Anlamlı)
Kanıtlanabilirliğine Göre Cümleler
Öznel Yargılı Cümle: Kişiden kişiye değişen cümlelerdir.
Örnek: Köy hayatı bence muhteşemdir.
Nesnel Yargılı Cümle Kanıtlanabilirlik taşıyan cümlelerdir.
Örnek: Necip Fazılın Çöle İnen Nur adlı bir eseri vardır.
Cümlede Konu: Ne olduğu ne hakkında bahsettiği hakkında bilgi verir.
Örnek: Çocukluk günlerini anlattığı bu romanında sevgi ön plandadır.
Diğer Cümle Türleri
Yazar şiirini yalın bir dille bitirmiş. (Üslup (biçem) Çümlesi)
Romanın kapağı, okuyucunun romanı okumasını engelliyor. (Eleştiri Cümlesi)
Babamın eski işi yeni işine göre daha iyiydi. (Karşılaştırma Cümlesi)
Cümlede Anlam İlişkisi
Neden-Sonuç İlişkili Cümleler: Neden? sorusuna cevap aranır.
Örnek: Yağmur yağdığı için dışarı çıkamadık.(Neden çıkamadık?)
Koşul(Şart) Bildiren Cümleler: Bir koşul bildirir.
Örnek: Ödevimi bitirirsem dışarı çıkacağım. (Şart=Ödevi bitirmek)
Tanım Cümlesi: Bir varlığın veya nesnenin ne olduğu hakkında tanım yapılır.
Örnek: Nokta “.” cümle sonlarına koyulur.
Varsayım Cümlesi: Bir varsayım vardır.
Örnek: Diyelim ki! seni sevdi.
Olasılık, Tahmin Bildiren Cümleler
Örnek: Bugün yağmur yağabilir.
Ön Yargı Cümlesi: Peşin hüküm bildirir.
Örnek: Bu çocuk adam olmaz.
Öneri Cümlesi
Örnek: Başarılı olmak için çalışmalısınız.
Tasarı Cümlesi: Bir plan program bildirir.
Örnek: Evlenince eşime sadık kalmayı düşünüyorum.
Amaç Cümlesi
Örnek: Onun rızasını almak için çalıştım. (amaç= onun rızasını almak)
Yakınma Cümlesi: Yakınma pişmanlık üzüntü bildirir.
Örnek: Üniversiteler dahil okullarda eğitim diyebileceğimiz etkinlik çok az.
Kaygı Cümlesi: Kaygı, telaş bildirir.
Örnek: Senin geleceğinden korkuyorum.